Ενημέρωση για την υπόθεση της επιχειρούμενης εκτροπής του Αχελώου

Πλησιάζει η μέρα, 24 Μάη 2011, που θα συζητηθούν στο ΔΕΚ (Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων) τα 14 προδικαστικά ερωτήματα που έθεσε το Συμβούλιο της Επικρατείας στις 25 Ιανουαρίου 2010 σχετικά με την εκτροπή του Αχελώου προς τη Θεσσαλία. Και από αυτήν την απόφαση θα εξαρτηθούν πολλά για τη συνέχιση ή όχι των έργων της εκτροπής του Αχελώου που έχουν προς το παρόν τουλάχιστον σταματήσει. Ωστόσο δεν θα έπρεπε οι αγωνιζόμενοι τόσο για τη σωτηρία του ποταμού, όσο του περιβάλλοντα ορεινού χώρου και των τοπικών κοινωνιών να επαναπαύονται και να ολιγωρούν καθώς σε κάθε περίπτωση είναι δεδομένη η προσπάθεια του κράτους εδώ και δεκαετίες να εκμεταλλευτεί με κάθε τρόπο τον Αχελώο, κατασκευάζοντας ένα σύμπλεγμα από φαραωνικά φράγματα, εργοστάσια και σήραγγες και καταστρέφοντας τον σε όλο το μήκος του άνω ρου του . Έργα που έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί όπως αυτά στη Μεσοχώρα ή είναι ημιτελή όπως αυτά στη Συκιά και από οποία το κράτος σε κάθε περίπτωση δεν θα παραιτηθεί εύκολα.

Τα κυριότερα έργα της εκτροπής του Αχελώου που εκτελούνταν μέχρι πρόσφατα  και έχουν προσωρινά ανασταλεί με απόφαση του ΣτΕ είναι το φράγμα της Συκιάς που κατασκευάζεται από τη Μηχανική ΑΕ και η σήραγγα εκτροπής που κατασκευάζεται από την ιταλική εταιρία Impregilo S.p.A.

Ο Αχελώος είναι ο δεύτερος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας. Πηγάζει από το όρος Λάκμος (Περιστέρι) στην οροσειρά της Πίνδου νοτιοδυτικά του Μετσόβου και μετά από μια διαδρομή 255 χιλιομέτρων εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος, σχηματίζοντας με τις προσχώσεις του εκτεταμένο δέλτα και τα νησιά Εχινάδες. Κατά τη διαδρομή του στον κάτω ρου του φράσσεται από μεγάλα Υ/Η φράγματα σχηματίζοντας τις τεχνητές λίμνες των Κρεμαστών, του Καστρακίου και του Στράτου.  

Η εκτροπή του ποταμού Αχελώου στη Θεσσαλία αποτελεί ένα σχεδιασμό που χρονολογείται από πολλές δεκαετίες  και είναι δυνατή με φαραωνικά τεχνικά έργα  που ξεκίνησαν προ εικοσιπενταετίας. Για τα έργα αυτά συντάχθηκαν 3 μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και εκδόθηκαν 2 πράξεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων εκ των οποίων η πρώτη αφορούσε στα φράγματα και τους ταμιευτήρες στο φυσικό ρου του Αχελώου και η δεύτερη στη σήραγγα εκτροπής, στα φράγματα και στους ταμιευτήρες στις θέσεις Πύλη και Μουζάκι. Οι δύο πράξεις αυτές ακυρώθηκαν από το ΣτΕ και εκπονήθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ το 1995 νέα συνολική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την εκτροπή του ποταμού Αχελώου προς τη Θεσσαλία. Στη μελέτη αυτή μελετήθηκαν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του συνολικού έργου της εκτροπής του Αχελώου και επί πλέον τροποποιήθηκε ο αρχικός σχεδιασμός των έργων και η ποσότητα του νερού που εκτρέπεται από 1.100 σε 600 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως.

Τα ισχύοντα σήμερα εργα εκτροπής είναι :

Το φράγμα της Μεσοχώρας πλησίον του ομώνυμου οικισμού μέρος του οποίου θα κατακλυσθεί μετά την πλήρωση του Ταμιευτήρα.

Η σήραγγα προσαγωγής από τον Ταμιευτήρα Μεσοχώρας – στο Υ/Η Σταθμό Γλύστρας.

Το φράγμα Συκιάς και ο ομώνυμος Υδροηλεκτρικός Σταθμός.

Η σήραγγα εκτροπής του ποταμού Αχελώου προς Θεσσαλία μήκους 17,5 χλμ. με υδροληψία στον Ταμιευτήρα Συκιάς.

Ο Υ/Η Σταθμός Πευκόφυτου στην έξοδο της Σήραγγας Εκτροπής.

Το Αναρρυθμιστικό έργο του Ταμιευτήρα Μαυροματίου.

Ο αρχικός σχεδιασμός του έργου προέβλεπε εκτρεπόμενη ποσότητα νερού προς τη Θεσσαλία ίση με 1.100 εκατ. κυβ. μέτρα ετησίως και δημοπρατήθηκε το 1988. Τον Μάρτιο του 1993 υπογράφηκε σύμβαση, η οποία όμως αφορούσε μόνο τα έργα κεφαλής. Το αποτέλεσμα του ανωτέρω διαγωνισμού όμως ακυρώθηκε τον Ιούνιο του 1994, μετά από σχετικές ακυρωτικές αποφάσεις του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ, που αφορούσαν τις Κοινές Υπουργικές Aποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Το ΥΠΕΧΩΔΕ μετά την απόφαση του ΣτΕ και εκπόνησε νέα συνολική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την εκτροπή του Αχελώου ποταμού στη Θεσσαλία και επιπλέον τροποποιήθηκε ο αρχικός σχεδιασμός, σε τρόπο ώστε η εκτρεπόμενη ποσότητα ύδατος προς τη Θεσσαλία να μειωθεί σε 600 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως. Με νέα απόφασή της του έτους 2000, η Ολομέλεια του ΣτΕ ακύρωσε την Κοινή Υπουργική Απόφαση των Περιβαλλοντικών όρων της εκτροπής με την αιτιολογία ότι δεν ερευνήθηκαν εναλλακτικές λύσεις ως προς τον αριθμό, το μέγεθος και τη διάρθρωση των έργων που είναι απαραίτητα. Το έτος 2001, το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. εκπόνησε «Συμπληρωματική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων».  Το 2005 η Ολομέλεια του ΣτΕ με επίκληση του νόμου 1739/1987, για εκπόνηση και έγκριση σχεδίων διαχείρισης νερών  ακύρωσε την Κοινή Υποτργική Απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων των έργων. Τον Ιούλιο του 2006 ψηφίσθηκαν από την Ολομέλεια της Βουλής δύο τροπολογίες του τότε υπουργού Σουφλιά οι οποίες άνοιξαν το δρόμο για το προσπέρασμα των αποφάσεων του ΣτΕ και την ολοκλήρωση των έργων της εκτροπής του Αχελώου με δεδομένο ότι σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ: «Έχει εκπονηθεί ήδη το εθνικό σχέδιο διαχείρισης νερών από το Υπ. Ανάπτυξης στο οποίο αναφέρονται ρητά και προβλέπεται η υλοποίηση των έργων μερικής εκτροπής του π. Αχελώου προς την Θεσσαλία. Έχουν ήδη υλοποιηθεί μέχρι σήμερα έργα για την μερική εκτροπή του Αχελώου συνολικού ύψους άνω των 500 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα έχει κατασκευασθεί σχεδόν πλήρως το έργο Μεσοχώρας, μεγάλο μέρος της σήραγγας εκτροπής, καθώς και σημαντικά έργα στο φράγμα Συκιάς. Τα έργα αυτά, άρα και τα κονδύλια που διατέθηκαν δεν αποδίδουν σήμερα κανένα απολύτως όφελος στην εθνική οικονομία, διότι το έργο δεν λειτουργεί.»

Σήμερα το έργο του φράγματος της Μεσοχώρας έχει ολοκληρωθεί αλλά εκκρεμούν οι απαλλοτριώσεις των εκτάσεων που θα πλημμυρισθούν και έχουν σταματήσει χάρη στις αγωνιστικές και δικαστικές αντιδράσεις του κατοίκων .

Τα έργα στο φράγμα της Συκιάς, παραμένουν ημιτελή ενώ έχουν πραγματοποιηθεί γιγαντιαίες καταστροφικές εκσκαφές στα πρανή των αντερεισμάτων. Στη σήραγγα εκτροπής, συνολικού μήκους έχει διανοιχτεί το μεγαλύτερο μέρος και απομένουν για να ολοκληρωθεί περίπου 5 χλμ.. Έχει σαν σημείο εκκίνησης το χωριό Πετρωτό και καταλήγει στο Πευκόφυτο, σε απόσταση περίπου 3 χλμ. από το χωριό Μουζάκι. Στο πέρας της σήραγγας θα κατασκευασθεί ο ΥΗ Σταθμός Πευκοφύτου για την ενεργειακή εκμετάλλευση της εκτρεπόμενης ποσότητας νερού. Τα δύο κρίσιμα έργα για την εκτροπή του Αχελώου, το φράγμα της Συκιάς και η σήρραγγα εκτροπής, εφόσον επιτραπεί η ολοκλήρωσή τους, θα είναι έτοιμα σε 3-4 χρόνια.  Στο μεταξύ όμως θα μπορούσε, όπως επιδιώκεται από το ΥΠΕΚΑ και τη ΔΕΗ, εφόσον επιτραπεί από το ΣτΕ, να γίνει η πλήρωση του Ταμιευτήρα της Μεσοχώρας, με καταστροφικές συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή, και να λειτουργήσει ο Η/Υ Σταθμός της Γλύστρας.

Bλέπε επίσης, Αχελώος: Απόφαση του ΣτΕ για «έργα αποκατάστασης» στην σήραγγα εκτροπής

http://squathost.com/strefis/?p=1178

squathost.com/strefis/